Kup książkę

Bogowie, herosi i wybrańcy

Wizerunek zmarłych w greckich epigramatach nagrobnych epoki hellenistycznej i grecko-rzymskiej

ISBN: 978-83-229-3175-2
Liczba stron: 480
Rok wydania: 2011
Wydania: 1 (Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego)

Andrzej Wypustek

pracownik naukowy i wykładowca w Zakładzie Historii Starożytnej Instytutu Historycznego Uniwersytetu Wrocławskiego, historyk starożytności, tłumacz, eseista i popularyzator nauki. Specjalizuje się w historii życia prywatnego Greków i Rzymian, historii magii w starożytności grecko-rzymskiej oraz historii wczesnego chrześcijaństwa. Stypendysta Fundacji Janineum, Fundacji im. Lanckorońskich z Brzezia, Fundacji Batorego, Fundacji A.W. Mellona (Affiliated Fellow of American Academy in Rome), programu J.W. Fulbrighta, Stiftelsen for internationalisering av hogre utbildning och forskning. Wykładał w Rzymie, Cardiff, Londynie, Sztokholmie i Chicago. Autor książek Magia antyczna, Wrocław 2001, oraz Życie rodzinne w starożytnej Grecji, Wrocław 2007. Autor i współautor podręczników szkolnych i licznych publikacji naukowych wydanych w kraju i za granicą.

Książka stanowi pierwsze w języku polskim i nowatorskie w światowym piśmiennictwie naukowym studium greckich epigramów nagrobnych epoki hellenistycznej i grecko-rzymskiej. W epigramach zawierających pewną charakterystykę relacji zmarłych względem świata bogów i herosów (to jest epigramach „religijnych", „eschatologicznych", które pośmiertny los zmarłych ujmowały w sposób bardziej rozbudowany i wychodzący poza banalne sformułowania) rozpowszechniły się rozmaite formy specyficznej, poetyckiej idealizacji zmarłych. Zmarli jawili się jako wiecznie młodzi, nieznający starzenia się i śmierci herosi (rozpowszechnienie tytułu heros na nagrobkach; młodość — istotny wymiar kultu zmarłych jako herosów), świecące wiecznym blaskiem gwiazdy na niebie (idea wstępowania dusz zmarłych między gwiazdy i do Eteru) albo wybrańcy bogów, porywani przez nich do siedzib w niebiosach lub poślubiani w zaświatach (utożsamianie porwań zmarłych z porwaniami Ganimedesa, Adonisa, Hylasa i Persefony). Mimo różnej genezy i kontekstu poszczególnych wyobrażeń i mitów, mimo odmienności stojących za nimi poetyk, eschatologicznych wizji oraz różnych kręgów ich adresatów, wspólny ich mianownik stanowiło wysławianie piękna zmarłych. Fenomen ten najbardziej dobitny wyraz znalazł w najliczniejszej grupie epigramów, które zawierały motyw porwania zmarłych przez bogów.