Polskie dzieje bajeczne mistrza Wincentego Kadłubka

ISBN: 978-83-229-2302-3
Liczba stron: 448
Rok wydania: 1998
Wydania: 2 (wyd. 2 - 2002 r.)

Jacek Banaszkiewicz

Jest profesorem w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego i w Instytucie Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Zajmuje się obrzeżami średniowiecznej historii, badając przede wszystkim jej fabularno-mitologiczne tradycje. Poprzednia jego książka - Podanie o Piaście i Popielu. Studium porównawcze nad wczesnośredniowiecznymi tradycjami dynastycznymi - była poświęcona gnieźnieńsko -wielkopolskim" wątkom legendarnym.

Mistrz Wincenty, zwany Kadłubkiem, dziejopis, biskup krakowski intelektualista przełomu wieku XIII na XIII, zostawił po sobie kronikę, która wyposażyła dzieje królestwa polskiego w prześwietną i sięgającą starożytności historię. Te dzieje bajeczne, jak je dzisiaj nazywamy, szybko i na długi czas stały się ważną częścią obrazu ojczystej przeszłości. W epoce nowożytnej, kiedy krytyce poddano wątki opowieści mistrza Wincentego o polskich pradziejach, bohaterowie i podania z jego dzieła funkcjonowały od dawna jako dobra kultury ogólnonarodowej. Kto i dziś nie zna Kraka - Krakusa założyciela Krakowa, smoka wawelskiego czy pięknej Wandy? Dzielni Lestkowie - Leszkowie, poprzednicy Popiela i Piasta, a również pogromcy Aleksandra Macedońskiego i Juliusza Cezar, wcześniej ustępowali z pola widzenia historyków i szerszych rzesz Polaków.

Celem pracy jest uchwycenie i zbadanie schematów fabularno - mitologicznych, dzięki którym autor rozwija opowieść o najstarszych, bajecznych dziejach kraju. Chodzi też o to, by rozszyfrować znaczenia symboliczne postaci zaludniających starożytne dzieje Polski.

Materiałów porównawczych dla Kraka autor poszukiwał w podaniach o mitycznych czy półmitycznych herosach fundatorach ładu społecznego wspólnoty. Wanda stanęła w długim szeregu przepięknych bohaterek - kobiet uosabiających dorodność ziemi i jej ludu. Lestkowie - Leszkowie jako postacie fabuły dobrze prezentowali się na tle groźnych przywódców watah młodych wojowników. Autor porusza i inne problemy ( np. smok w wykładzie historii ), które w sumie pozwoliły zamknąć rzecz wnioskiem, iż dzieje bajeczne mistrza Wincentego są całością przemyślaną, zbudowaną z zamiarem wyposażenia królestwa polskiego we wszystkie wartości niezbędne mu w państwowej egzystencji.

Książka wydana przez Wydawnictwo Uniwresytetu Wrocławskiego.

1998 r. - Nagroda KLIO w kategorii autorskiej
1999 r. - nominacja do Nagrody im. Jana Długosza